کارآیی مدل‌های هایر و والین در پیش آگاهی بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب‌زمینی در گرگان

بادزدگی فیتوفترایی ناشی از Phytophthora infestans، مهم‌ترین بیماری سیب‌زمینی در دنیا است که مدل‌های زیادی برای پیش آگاهی آن در مناطق مختلف دنیا ساخته شده است. هایر و والین، از مدل‌های مهم و پایه‌ای هستند که به ترتیب از متغیرهای آب و هوایی BFD (روز مساعد بر اساس میزان دما و بارش روزانه) و SV (ارزش‌های شدت بر اساس رطوبت نسبی و دمای ساعتی) برای پیش‌بینی وقوع اپیدمی استفاده می‌کنند. به منظور بررسی توان پیش‌بینی این دو مدل در شرایط منطقه‌ی گرگان، از داده‌های آب و هوایی ده سال (1382 تا 1391) و روش‌های آماری رگرسیون لجستیک و آنالیز تشخیصی استفاده شد. آنالیز این متغیرها طی دو دوره‌ی زمانی (از زمان کاشت و اول فروردین تا ظهور بیماری) نشان داد که بین متغیرهای این دو مدل و احتمال وقوع اپیدمی، رابطه‌ی معنی‌داری وجود ندارد، اما تغییر آستانه‌ی مقدار بارش در مدل هایر و رطوبت نسبی در مدل والین توانست ارتباط معنی‌داری با وقوع اپیدمی ایجاد نماید. در کنار متغیرهای این دو مدل، چهار متغیر مجموع بارش، تعداد روزهای بارانی، مجموع ساعت‌های آفتابی و مجموع تبخیر، رابطه‌ی بسیار معنی‌داری با وقوع اپیدمی داشتند و توانستند وقوع اپیدمی را با دقت بالایی پیش‌بینی کنند.